Klucze dynamometryczne - do czego służą i jak ich używać?

Klucze dynamometryczne to narzędzia służące do dokręcania śrub z określonym momentem obrotowym. Zapewniają znacznie bezpieczniejsze dokręcenie od metody „na oko”, gdzie łatwo jest nie dokręcić albo przekręcić za mocno.

Klucze często stosuje się w samochodach, motocyklach, rowerach, kosiarkach i wszelkich silnikach i urządzeniach. Są też idealne do prac wykonywanych w przestrzeniach ciasnych lub z małą widocznością, gdzie trudno zauważyć poziom przykręcenia.

Rozmiary kluczy dynamometrycznych

Klucze dynamometryczne dzielą się ze względu na zakres momentu obrotowego i wielkość nasadki. Wielkości nasadek liczy się w calach, a najbardziej popularne to 1/4”, 3/8” i 1/2”. Im większe obciążenie podczas pracy, tym większa nakładka powinna być stosowana.

Zakres może być bardzo precyzyjny – od 1,5 do 3 Nm. Do nakrętek i elementów z plastiku najlepszy jest zakres od 2 do 10, a w pracach przy rowerze i drobnych elementach wystarczy do 25 Nm. Do dokręcania kół w samochodzie osobowym najlepiej zaopatrzyć się w klucz do 200 Nm, a te o jeszcze większej sile przydają się do dokręcania kół w samochodach ciężarowych i autobusach.

Jak używać klucza dynamometrycznego?

Każdy element pojazdu czy urządzenia ma inną specyfikację momentu obrotowego ustaloną przez producenta. Przed użyciem sprawdź zalecenia i zgodnie z nimi zmień ustawienia niutonometrów na rękojeści, a następnie ustal która nasadka pasuje do śruby i nałóż ją na klucz.

Przekręcaj powoli i dokładnie, do momentu gdy klucz kliknie. Możesz się upewnić klikając jeszcze raz, ale klucz nie zatrzyma się sam, więc jeśli po dwukrotnym kliknięciu nadal będziesz dokręcać śruba może się zniszczyć.

Zasady bezpiecznego użycia

Nie używaj narzędzia, jeżeli śruby albo klucz mają pęknięcia lub inne ślady zniszczenia.
Nie używaj klucza na samym dole lub samej górze skali momentu obrotowego, bo będzie to skutkować mniejszą precyzją i większym zużyciem narzędzia.
Nie odkręcaj śrub, klucz do tego nie służy.
Kiedy nie używasz klucza, ustaw skalę niutonometrów na sam dół.
Jeżeli używasz klucza często lub profesjonalnie co roku oddawaj go do serwisu na kalibrację.

Przechowywanie kluczy dynamometrycznych

Klucz dynamometryczny to narzędzie precyzyjne i jeśli jest źle przechowywany może się rozkalibrować. Nie można go włożyć do skrzynki na narzędzia, albo po prostu na półkę. Po zakończonej pracy zawsze należy ustawić klucz na dolną wartość w skali momentu obrotowego. Najlepiej przechowywać go w odpowiednich warunkach, jeśli to możliwe w oryginalnym pudełku.

Pytania i odpowiedzi

Jakie są trzy zasady użycia klucza dynamometrycznego?

1. Podczas dokręcania zawsze ciągnij, a nie pchaj.
2. Przed użyciem zawsze sprawdzaj, czy klucz nie jest brudny albo zużyty.
3. Nie używaj, jeżeli widzisz pęknięcia w kluczu lub w śrubach

Co oznacza Nm na kluczu dynamometrycznym?

Niutonometr [Nm] to jednostka momentu obrotowego, którą się opisuje siłę potrzebną do przykręcenia śruby.

Dlaczego powinno się używać kluczy dynamometrycznych?

Jeżeli śruba jest dokręcona zbyt lekko, to może się poluźnić, a jeżeli zbyt mocno – może się zniszczyć. Klucz dynamometryczny pozwala na wymierzenie idealnej siły.